Licht Encyclopedie

In deze lichtencyclopedie worden de belangrijkste onderwerpen over licht besproken. Dus wil je graag verlichting kopen en weet je niet zo goed waar je moet beginnen? Wij helpen je. Of het nu om lichtkleur, energielabels of lumen gaat, wij leggen je alles uit. Heb je na het lezen van deze blogs nog vragen over bepaalde onderwerpen? Neem dan een kijkje bij onze blogs, waarin we uiteenlopende onderwerpen uitleggen.

Dimbare verlichting

Dimmen betekent dat je de intensiteit van het licht kan verlagen. Licht wordt uitgestraald wanneer er elektriciteit door een lamp gaat. Hoe meer elektriciteit, des te meer licht. Wanneer je een lamp dimt, komt er slechts een kleine hoeveelheid elektriciteit door de lamp heen, waardoor de lamp minder licht geeft. Met dim to warm lampen is het mogelijk om de kleurtemperatuur te dimmen. Om een lamp te dimmen, heb je een dimmer nodig. LED-lampen werken het beste met een dimmer die geschikt is voor LED-lampen. Heb je geen dimmer? Dan is de slimme verlichting wellicht een goede optie: deze lamp kun je dimmen met een app of afstandsbediening. Ideaal!

Energielabels

Vanaf september 2021 zijn er nieuwe energielabels ingevoerd die de oude energielabels (A++ tot E) vervangen. Het energielabel geeft aan hoe energiezuinig het licht is. De energielabels variëren van A, het meest efficiënt tot G, het minst efficiënt. Met het nieuwe energielabel valt de meeste LED-verlichting in de klasse B, C of D.

Wil je nog meer weten over de nieuwe energielabels?  In onze blog vertellen we je er alles over.

Symbol Lampe

Vanaf 2021 staat er een QR-code op de verpakkingen met het nieuwe energielabel, zodat jij gemakkelijk toegang krijgt tot belangrijke productinformatie. Heel handig!

Fittingen

De fitting is de basis van een lamp die als het ware de verbinding vormt tussen het armatuur en de lichtbron. Welke fitting je nodig hebt, hangt af van het type lamp. Zorg er altijd eerst voor dat je weet welke fitting je hebt. Vaak geeft het nummer in de fitting aan wat de diameter in millimeters is. Voor de meestvoorkomende lamp, de E27, is de fitting 27mm breed. Bij een fitting met pinnen, zoals de GU4 of de GU5.3, zit er 4mm en 5,3mm tussen de pinnen. Om je een beeld te geven van de verschillende fittingen volgen hieronder een aantal voorbeelden.

 

E14

E27

GU10

GU5.3

G4

G9

Gelijkstroom en wisselstroom

In de elektriciteit krijg je te maken met gelijkstroom en wisselstroom, maar wat is nu precies het verschil? Bij gelijkstroom bewegen de elektronen continue in dezelfde richting. Bij wisselstroom is dit niet het geval. Dan bewegen de elektronen zich van het minpunt naar het pluspunt en weer terug. Beide hebben een andere voltage. Bij gelijkstroom is dit 12V en bij wisselstroom 230V. Stopcontacten binnen Europa hebben 230V en lichtbronnen werken met 12V of 230V. Verlichting met bijvoorbeeld een GU10 of E27 fitting werken op 230V en lampen met een GU5.3 en GU4 fitting werken op 12V. Let op: het is niet mogelijk om een 12V lamp rechtstreeks op het 230V stroomnet aan te sluiten. Je hebt hiervoor een transformator nodig die ervoor zorgt dat de 230V wordt omgezet naar 12V.

Gradenbundel

Een gradenbundel is de lichtbundel van een lamp. Welke gradenbundel nodig is, is afhankelijk van waar het licht voor moet worden gebruikt. Lampen met een brede lichtbundel spreiden het licht uit in een brede hoek, waardoor deze uitermate geschikt is voor algemene verlichting. Lampen met een smalle lichtbundel zijn beter voor accentverlichting voor bijvoorbeeld het verlichten van kunst en schilderijen. Voor hoge plafonds wordt een smallere lichtbundel geadviseerd en voor lage plafonds een bredere. Twijfel je nog steeds welke gradenbundel voor jou het beste is? Lees dan onze blog.

IP- en IK-waarde

De IP- en de IK-waarde laat zien hoe goed een armatuur beschermd is tegen externe factoren. IP staat voor Ingress Protection en wordt aangegeven met twee cijfers. Het eerste cijfer geeft aan of het armatuur beschermd is tegen stof en het andere nummer geeft aan of het armatuur beschermd is tegen water. IP66 beschermt tegen stof en krachtige waterstralen. De IK-waarde geeft aan of het armatuur tegen een stootje kan en wordt aangegeven met 1 nummer. Hoe hoger het nummer, hoe beter de bescherming. Waterdichte armaturen worden aanbevolen voor vochtige of natte omgevingen. Buitenverlichting heeft normaal gesproken de hoogste bescherming tegen stoffen en water: van IP65 tot IP68. Voor badkamers voldoet een IP-waarde van minimaal 44. Op deze productinformatiepagina leggen we je meer uit over IP- en IK-waarde. Ook vind je de precieze waardes en de uitleg hiervan in de tabellen.

Kleurcode

De kleurcode is een combinatie van zowel de kleurtemperatuur als de kleurweergave. Deze kleurcode wordt met 3 nummers aangegeven in de productbeschrijving, de productnaam of op de doos van het product. Het eerste getal geeft de kleurweergave aan en de andere twee de kleurtemperatuur. Dit kan er als volgt uitzien: 830. Hierbij is 8 een kleurweergave van meer dan 80 en 30 is de kleurtemperatuur van 3000 Kelvin.

Kleurtemperatuur

Naar wat voor soort licht ben je op zoek? Warm of koud licht? Wil je verlichting om 's avonds in een gezellige woonkamer te zitten of juist om overdag op je thuiskantoor te werken? Je kunt alle kanten op. Verlichting met verschillende kleurtemperaturen heeft verschillende toepassingsgebieden. De kleurtemperatuur die je kiest voor je verlichting is erg belangrijk voor hoe je je in een kamer voelt. Een lage kleurtemperatuur is perfect voor sfeerlicht en een hogere kleurtemperatuur is beter om in te werken en je in te kunnen concentreren. De kleurtemperatuur wordt gemeten in Kelvin: hoe lager de waarde, hoe warmer het licht. Als je een hogere waarde kleurtemperatuur hebt, wordt het licht steeds helderder. Dit zijn de kleurtemperaturen:

1800 - 2700K (zeer warm wit)
3000K (warm wit) 
3500K - 5000K (koel wit)
6000K - 6500K (daglicht)

 

Daarnaast is er ook nog tunable white (stembaar wit) en CCT. Maar wat is nu precies het verschil tussen deze twee? Bij tunable white, ook bekend als afstembaar wit, kun je de verlichting zelf instellen op elke gewenste waarde tussen 2700K en 6500K, zoals 2825 Kelvin. Dit kan handmatig, maar ook automatisch, waardoor je een gelijke overgang gedurende de dag creeërt. Ook CCT (Controlled Colour Temperature) kun je zelf instellen, maar niet op elke gewenste Kelvin-waarde. Bij CCT moet je, in tegenstelling tot tunable white, zelf handmatig de kleur instellen met een schakelaar en kun je kiezen uit een aantal vaste waarden, zoals 3000K, 4000K of 6000K. Je kunt dus geen waarden daartussen kiezen en de verlichting ook niet automatisch instellen.

 

Wil je graag meer weten over kleurtemperaturen? In deze blog vertellen we je er alles over. In deze blog helpen we je met het kiezen van de juiste kleurtemperatuur en lees deze blog als je hulp nodig hebt bij het kiezen van de juiste kleurtemperatuur voor elke kamer.

Kleurweergave-index CRI

Kleurweergave of CRI betekent: hoe goed de kleurechtheid wordt weergegeven van een product waar het licht op schijnt. De hoogste CRI waarde is 100. Alle lichtbronnen die tegenwoordig verkocht worden aan huishoudens moeten een CRI van 80 of hoger hebben. Een CRI waarde boven de 90 is vooral belangrijk voor het belichten van kunst, producten en voedsel.

LED-verlichting

LED staat voor light-emitting diode. LED-verlichting werkt op een andere manier dan conventionele verlichting en heeft daardoor een langere levensduur. LED-verlichting gaat gemiddeld zo'n 15 000 - 100 000 uur mee. Vergelijk dat eens met de gloeilamp (1 000), de halogeenlamp (4 000 uur) of de spaarlamp (20 000). Daarnaast bespaar je met LED-verlichting 70% aan energiekosten. Ondanks de hogere aanschafprijs van LED-verlichting, bespaar je op de (niet zo) langere termijn veel geld. En het is ook nog eens een stuk beter voor het milieu, omdat deze verlichting geen schadelijke stoffen bevat. Deze lampen kunnen gewoon gercyled worden voor een nieuwe generatie LED-verlichting. Zo draag ook jij je steentje bij aan een betere en schonere wereld.

Levensduur

De levensduur van een lamp wordt gemeten in uren. Als je een lamp wilt met zoveel mogelijk branduren, kies dan voor LED verlichting. Hoe lang een LED lamp meegaat, hangt af van het merk en de lamp. Gemiddeld gaat LED verlichting tussen de 15 000 en 100 000 uur mee. Hoeveel jaren een LED lamp meegaat, is afhankelijk van hoe lang je de verlichting laat branden.

Als je op kantoor verlichting hebt die 5 dagen in de week 9 uur brandt en je hebt LED panelen die een levensduur van 50 000 uur hebben, dan gaat deze verlichting ruim 20 jaar mee.

Lumen

De definitie van lumen is: een eenheid voor de totale hoeveelheid zichtbaar licht (wat we met het blote oog zien) afkomstig van een lamp of een ander soort lichtbron. Met andere woorden: lumen is gelijk aan de lichtopbrengst. Voor de komst van LED verlichting kozen we onze lampen op basis van het aantal wattage. Maar wattage betekent niets meer dan de hoeveelheid energie die een lamp gebruikt. Kijk bij het kiezen van een LED lamp dus altijd naar de lumenopbrengst.

 

Lux

Lux is ook een definitie voor de lichtopbrengst, maar dan voor de lichthoeveelheid die op een oppervlakte terechtkomt. Als bij een lamp de hoeveelheid lux aangegeven staat, is dat meestal in het midden van de lichtbundel waar de lichtsterkte het hoogst is.

Recyclen

Recycle oude of gebroken lampen en armaturen. Dit is bijvoorbeeld mogelijk bij een milieustraat, maar vaak kun je ook in grotere supermarkten je oude lampen inleveren. Lampen worden gerecycled omdat ze vaak zeldzame aardmetalen bevatten die herbruikbaar zijn. Oude gasontladingslampen en TL buizen dienen zorgvuldig behandeld te worden door de aanwezigheid van kwik, zodat dit giftige gas niet in onze natuur terechtkomt als de lampen breken.

RGB

Als verlichting over RGB beschikt, betekent dit dat de lamp naar alle kleuren van de regenboog ingesteld kan worden. Hierdoor kun je gemakkelijk de beste kleur vinden die bij je past en heb je voor elke gelegenheid de beste verlichting. Dit doe je gemakkelijk met bijvoorbeeld een afstandsbediening. Lees meer over RGB in onze blog.

Sensor

Sensorverlichting is een perfecte oplossing in grote gebouwen waar de verlichting niet overal constant aan hoeft te zijn. Sensoren reageren op warmte, beweging of afwezigheid van licht en schakelen het licht in als het een van deze detecteert. Hieronder de verschillende soorten sensoren die zowel binnen als buiten gebruikt kunnen worden.

  • Hoge frequentie: detecteert bewegingen, zelfs extreem kleine bewegingen. Zeer geschikt voor kantoren, scholen en als veiligheidsverlichting omdat de sensor niet direct de dingen hoeft te ‘zien’ die hij zal detecteren.
  • Schemerschakelaar: detecteert de hoeveelheid daglicht en past het licht daarop aan. Deze sensor schakelt ook het licht in bij schemering en uit bij zonsopgang of overdag als er voldoende daglicht is.
  • Bewegingssensor: detecteert bewegingen en moet, in tegenstelling tot de hogefrequentiesensor, zichtbaar geplaatst worden omdat deze sensor de bewegingen moet ‘zien’ om deze te detecteren.
  • Passief infrarood: detecteert verschillen in warmte en beweging van mensen of dieren die warmte uitstralen.

Transformator

Je kunt niet alle verlichting zomaar op elk stopcontact aansluiten. Lichtbronnen die op 12V werken, kun je niet zomaar op 230V (de netspanning) aansluiten. Dit doe je met de hulp van een transformator. De 230V die uit een stopcontact komt, wordt omgezet in de 12V die nodig is om de verlichting te laten werken. Er zijn twee soorten transformators: conventioneel en elektronisch. Wil je je 12V verlichting kunnen dimmen, dan dien je gebruik te maken van een dimbare transformator

Wil je meer weten over transformators? In onze blog vertellen we je er alles over.

UV-licht

Veel oudere lichttechnologiën stralen UV-licht uit. UV-licht heeft een witmakend effect op de objecten waar het licht op schijnt en is niet gezond als algemene verlichting in bijvoorbeeld een kantoor, maar ook niet om kunst of voedsel te verlichten. UV-licht wordt gebruikt om bacteriën in vijvers te doden. Ook vind je UV-licht in zonnebanken, insectendoders en in de wetenschap. Maar je hoeft je geen zorgen te maken,  want LED-lampen zijn vrij van UV-licht.

Voltage/volt

Voltage is een meeteenheid die gebruikt wordt om te laten zien hoeveel spanning er op iets staat. De afkorting hiervan is volt en wordt vaak aangegeven met V. De stroom die uit je stopcontact komt, is 220/230V. De meeste verlichting werkt op 230V, maar er is ook verlichting die op 12V werkt. Als dit het geval is, heb je een transformator nodig, wat onder het kopje transformator wordt uitgelegd.

Voorschakelapparaat (VSA)

Een voorschakelapparaat (VSA) wordt gebruikt om verlichting van stroom te voorzien, maar voorkomt ook dat deze te veel stroom krijgt en begrenst de stroom. Voor bepaalde verlichting, zoals TL-buizen en gasontladingslampen is altijd een VSA nodig. Dit geldt ook voor bepaalde PL spaarlampen, LED-lampen en armaturen. Er zijn drie verschillende soorten VSA's: conventionele voorschakelapparaten (EM), elektronische voorschakelapparaten (HF) en LED drivers. Wil je graag meer weten over voorschakelapparaten? Lees dan onze blog.

Watt

Kijk bij het kiezen van een lamp naar hoeveel licht je nodig hebt. Watt is niets meer dan de eenheid van energie. Voor de uitvinding van LED-verlichting kozen we de juiste lamp en het juiste licht door te kijken naar de hoeveelheid watt. De regel hierbij was: hoe hoger het wattage, hoe meer licht. Maar bij LED-lampen is dit niet het geval. Het mooie van LED-verlichting is namelijk dat je minder watt verbruikt, maar wel dezelfde lichtopbrengst hebt. Bij het kiezen van een LED-lamp let je daarom op de hoeveelheid lumen.


Wil je meer weten over verlichting? Lees dan hier verder

Hoe kies ik de juiste lichtkleur? 3 handige weetjes!

Hoe kies ik de juiste gradenbundel?

Alles wat je wilt weten over LED


Anne - Laatste update mei 2023