Onderhoudsfactor - Zo optimaliseer je de prestaties van armaturen!
Als een wervelwind heeft LED verlichting de verlichtingsindustrie wakkergeschud met energie-efficiëntie en duurzame lichtbronnen. Wil je voor de volle 100% de vruchten plukken van de voordelen die LED met zich meebrengt? Je maximaliseert de levensduur en de prestaties van jouw LED armaturen, door deze regelmatig te onderhouden en te repareren. In deze blog geven we je enkele handige tips hoe je LED verlichting het beste kunt onderhouden. Deze staan ten grondslag aan de onderhoudsfactor (MF). Ga voor goud en geniet jarenlang van uitzonderlijke lichtprestaties!


De belangrijkste onderwerpen in één oogopslag:
- De betekenis van de onderhoudsfactor inclusief de elementen en de berekening.
- Tips betreffende het verlengen van de levensduur van armaturen.
- Adviezen om de prestaties van armaturen te verbeteren.
Wat is de onderhoudsfactor?
De onderhoudsfactor, die ook bekend staat als de maintenance factor (MF), geeft weer welk percentage van de initiële lichtstroom er nog beschikbaar is aan het einde van de levensduur van het armatuur. Deze lichtstroomwaarde is afhankelijk van de vervuiling en slijtage van het armatuur zelf, maar ook de prestaties van de lampen die in het armatuur worden geplaatst en de omstandigheden in de omgeving waarin het armatuur wordt geplaatst.
Waaruit bestaat de onderhoudsfactor en hoe wordt deze berekend?
De onderhoudsfactor (MF) bestaat uit diverse elementen. Hieronder lees je wat deze zijn en wat ze inhouden:
1. De lumenbehoudsfactor (LLMF: Lamp Lumen Maintenance Factor)
Geeft weer in hoeverre de lichtopbrengst van een lamp afneemt naarmate deze ouder wordt. Specifiek gezegd, toont het het minimale percentage licht (%) dat, aan het einde van de levensduur, over is van de initiële lichtsterkte (lumen).
2. De lampoverlevingsfactor (LFS: Lamp Survival Factor)
De werkelijke levensduur kan afwijken van het gemiddeld aantal uren dat de lamp dient te branden volgens de fabrikant. Op basis hiervan wordt een optimale vervangingsinterval opgesteld voor de betreffende lamp(en). Bij direct vervaging van een defecte lamp, is de LSF-waarde gelijk aan 1.
3. De onderhoudsfactor ruimte (RSMF: Room Surface Maintenance Factor)
Toont de afname in lichtopbrengst als gevolg van vervuiling in de ruimte, de reinigingsfrequentie (iedere ... jaar) en de aard van de verlichting (direct / indirect). De mate van vervuiling heeft 4 klassen: P (zeer schone ruimte), C (schone ruimte), N (normaal vervuilde ruimte) en D (vervuilde ruimte).
4. De onderhoudsfactor armaturen (LMF: Luminaire Maintenance Factor)
Is vergelijkbaar met de RSMF. Het enige verschil is dat in dit geval de mate van vervuiling en de reinigingsinterval worden afgezet tegen het design van het armatuur (open armatuur, gesloten armatuur etc.). Hieronder een voorbeeld van hoe een dergelijk onderhoudsschema er uit kan zien.
Reiningingsinterval | 1 | 2 | 3 | |||||||||
Mate van vervuiling | P | C | N | D | P | C | N | D | P | C | N | D |
A - Open armatuur | 0.96 | 0.93 | 0.89 | 0.83 | 0.93 | 0.89 | 0.84 | 0.78 | 0.91 | 0.85 | 0.79 | 0.73 |
E - Stofdicht armatuur | 0.98 | 0.94 | 0.90 | 0.86 | 0.95 | 0.91 | 0.86 | 0.81 | 0.94 | 0.90 | 0.84 | 0.79 |
F - Indirect armatuur | 0.91 | 0.86 | 0.81 | 0.74 | 0.86 | 0.77 | 0.66 | 0.57 | 0.80 | 0.70 | 0.55 | 0.45 |
* P en C betreffen vooral kantoren, scholen, de zorg en de horeca. N omvat winkels en sporthallen. De industrie vind je terug onder D.
Hoe wordt de onderhoudsfactor berekend?
Om de onderhoudsfactor te berekenen, die je de volgende formule te gebruiken:
Maintenance Factor (MF) = LLMF x LSF x RSMF x LMF
Deze waarde dient te worden vermenigvuldigd met de lichtstroom van het nieuwe armatuur. De verplichte lichtsterktes voor een bepaalde omgeving staan in de NEN-EN 12464-1 vastgelegd.


Hoe verleng ik de levensduur van LED verlichting armaturen? 4 tips!
Er zijn veel dingen die je kunt doen om het maximale uit de levensduur van jouw armaturen te halen. Zo raden we aan om te zorgen voor:
Goede warmteafvoer - Een van de meest voorkomende oorzaken van verminderde prestaties en een kortere levensduur bij LED is oververhitting. Controleer daarom periodiek of de koellichamen en warmtegeleidende oppervlakken schoon en vrij van obstructies zijn. Zorg daarbij, indien mogelijk, voor voldoende ventilatie en luchtstroom in de armatuur om warmteophoping te voorkomen. Zo kan het gebruik van ventilatoren of warmteafvoerende materialen de koeling verbeteren, en de levensduur en prestaties van het armatuur verlengen.
Afstemming op de omgeving - LED armaturen kunnen gevoelig zijn voor diverse omgevingsfactoren zoals vocht, stof, trillingen en extreme temperaturen. Om de levensduur te optimaliseren, is het belangrijk om ze tegen deze factoren te beschermen. We raden aan om LED armaturen niet te installeren op plaatsen waar ze worden blootgesteld aan deze factoren, tenzij ze hiervoor speciaal ontworpen zijn. Bijvoorbeeld een waterdichte IP-waarde van het armatuur (en accessoires) voor buitengebruik of een hoge IK-waarde bij omgevingen met stootgevaar.
Correcte installatie - Naast onderhoud zijn het correct hanteren en installeren van armaturen cruciaal voor hun prestaties en levensduur. Zorg ervoor dat je de aanbevelingen en installatie-instructies van de fabrikant zorgvuldig opvolgt. Gebruik daarnaast het juiste gereedschap en de juiste technieken om (interne) beschadiging van het armatuur tijdens de installatie te voorkomen. Bovendien vermindert het het risico op storingen.
Regelmatig onderhoud - We raden aan een onderhoudsprogramma op te stellen dat inspectie en reiniging van armaturen omvat, zodat ze goed blijven functioneren. Hierbij wordt de lichtopbrengst van de lichtbron gecontroleerd en dient er te worden gezocht naar tekenen van fysieke schade of slijtage. Door problemen snel te identificeren en op te lossen, kan verdere schade worden voorkomen en kan de levensduur worden verlengd.
Armaturen met geïntegreerde LED's
Wil je meer over geïntegreerde LED verlichting. Wij vertellen het je in onze blog: De voor- en nadelen van geïntegreerde LED verlichting!
Hoe kan ik de prestaties van mijn armaturen verbeteren?
De prestatie van jouw armaturen kan op diverse manieren worden aangetast. Daarom geven we je graag enkele adviezen om dit te voorkomen:
Reiniging - Stof, vuil en andere verontreinigingen zetten zich gemakkelijk af op het oppervlak van de armatuur en verminderen de prestaties en lichtopbrengst. We raden aan om het oppervlak van de LED armatuur met een zachte doek schoon te maken en daarbij goed op de koellichamen en ventilatieopeningen te letten. Een schoon armatuur biedt een betere lichtkwaliteit en helpt de levensduur van de LED onderdelen te verlengen.
Controle elektrische aansluitingen - Losse of gecorrodeerde aansluitingen kunnen stroomstoringen of prestatieverlies veroorzaken. Daarom dienen ze goed vast te zitten en vrij te zijn van roest. Je kunt een contactreinigingsspray gebruiken voor reiniging en bescherming. Inspecteer ook de kabels op beschadigingen of slijtage. Door beschadigde kabels te vervangen, garandeer je een stabiele en veilige werking van het armatuur.
Training en kennis - Basiskennis van LED technologie, technische gegevens en de werking van verlichting kan van groot voordeel zijn tijdens onderhoud en reparatie van een armatuur. Kleine problemen kunnen snel worden opgespoord en opgelost voordat ze uitgroeien tot ernstige en onnodig dure problemen.
Bijwerken van het onderhoudsplan - Het is belangrijk om je onderhoudsplan voor LED armaturen voortdurend te evalueren en bij te werken. Houd rekening met ervaringen uit het verleden, feedback van klanten en eventuele veranderingen in de omgeving of het gebruik. Hiermee kun je jouw middelen optimaliseren en ervoor zorgen dat de armaturen op het juiste moment het juiste onderhoud en de juiste reparaties krijgen.
Lichtstroombehoud, dit dien je te weten!
De L/B-waarde geeft de ontwikkeling van de lichtsterkte van een armatuur weer. Als voorbeeld een armatuur dat 50.000 uur meegaat. De waarde L80B10 betekent dat na 50.000 uur nog 10% (B10) van het armatuur 80% (L80) van de initiële lichtopbrengst uitstraalt. Bij L70B50 biedt 50% (B50) van het armatuur nog 70% (L70) van de lichtsterkte.
Waarom is de onderhoudsfactor belangrijk?
Door tijd en middelen te investeren in het onderhoud en de verzorging van jouw verlichting verbeter je niet alleen de lichtkwaliteit en energie-efficiëntie, maar verlaag je ook toekomstige vervangings- en onderhoudskosten van armaturen. Door een gestructureerd onderhoudsplan op te stellen en dit zorgvuldig op te volgen, kun je potentiële problemen voorkomen en ervoor zorgen dat je een betrouwbaar en duurzaam lichtsysteem hebt. De onderhoudsfactor is cruciaal om LED's effectief te onderhouden en hun levensduur en prestaties te maximaliseren.


Dit vind je wellicht ook interessant ...
Anouk - Laatste update juli 2023